O spadku wskaźnika poniżej wartości neutralnej (100,0 pkt.) zadecydowała przewaga ocen negatywnych przedsiębiorców dla pięciu spośród badanych siedmiu komponentów: wartości sprzedaży, nowych zamówień, zatrudnienia, mocy produkcyjnych i inwestycji.
W majowym pomiarze MIK negatywne nastroje przeważają nad pozytywnymi wśród małych (89 pkt.), mikro- (90,8 pkt.) oraz średnich przedsiębiorstw (93,6 pkt.). Jedynie w grupie dużych firm odnotowano wynik powyżej poziomu neutralnego (111,0 pkt.), co oznacza przewagę nastrojów pozytywnych. Niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa, największy spadek m/m wartości MIK odnotowaliśmy wśród średnich firm (o 9,7 pkt.).
Utrzymujący się wysoki poziom MIK wśród dużych przedsiębiorstw, mimo spadku m/m o 4,5 pkt., to efekt m.in. pozytywnej samooceny płynności finansowej. 78 proc. badanych dużych firm deklaruje posiadanie środków finansowych umożliwiających funkcjonowanie powyżej trzech miesięcy. Spadek wartości MIK dla średnich firm wynika głównie z niskiego poziomu inwestycji. Ponadto, ponad dwukrotnie więcej średnich przedsiębiorstw deklarowało spadek wartości sprzedaży i liczby nowych zamówień niż w poprzednim odczycie (odpowiednio: 32 proc. vs. 15 proc., 29 proc. vs. 11 proc.). Najniższy poziom MIK od początku 2025 r. odnotowano wśród małych firm. Głównymi przyczynami są niski poziom inwestycji (72 proc. firm nieinwestujących w ostatnich trzech miesiącach) oraz wyraźna przewaga przedsiębiorstw ze spadkiem liczby nowych zamówień nad tymi, które deklarowały jej wzrost (27 proc. vs. 11 proc.). MIK dla mikrofirm utrzymuje się poniżej poziomu neutralnego, co jest związane m.in. z niską aktywnością inwestycyjną – tylko 26 proc. przedsiębiorców deklaruje inwestycje. Niemal co trzeci mikroprzedsiębiorca (32 proc.) deklarował spadek m/m wartości sprzedaży, a 26 proc. spadek liczby nowych zamówień.
- Po pięciu miesiącach względnie dobrych wyników, majowy odczyt Miesięcznego Indeksu Koniunktury zaskoczył spadkiem poniżej poziomu neutralnego, co sygnalizuje pogorszenie ocen koniunktury gospodarczej wśród przedsiębiorców. Jednak obraz nie jest jednoznacznie negatywny i różni się w zależności od branży i wielkości firm. Sektor produkcyjny oraz usługi nadal utrzymują się w relatywnie dobrej kondycji, natomiast wyraźne osłabienie widzimy w firmach transportowych, budowlanych i handlowych. Spadek nastrojów jest szczególnie widoczny w segmencie małych i średnich przedsiębiorstw, podczas gdy duże firmy nie raportują istotnych zmian względem poprzedniego miesiąca. Pogorszenie majowego wyniku warto interpretować w kontekście wysokiego odczytu w kwietniu, bowiem mamy do czynienia z efektem wysokiej bazy. W ubiegłym miesiącu firmy raportowały znaczący wzrost sprzedaży, co pozytywnie wpłynęło na ich ocenę sytuacji finansowej. Według deklaracji firm, w maju nie utrzymała się dynamika sprzedaży, a dodatkowo spadła liczba nowych zamówień, co przekłada się na ostrożniejsze prognozy na czerwiec – zauważa dr Katarzyna Dębkowska, kierowniczka zespołu foresightu gospodarczego Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Na początku maja ponad połowa firm (54 proc.) uważa, że ich sytuacja gospodarcza w najbliższych trzech miesiącach ani się nie poprawi, ani nie pogorszy. Polepszenia spodziewa się 23 proc. (spadek m/m o 8 pkt. proc.), a pogorszenia 17 proc. (wzrost m/m o 3 pkt. proc.). Jeśli chodzi o sytuację gospodarczą kraju, więcej firm przewiduje jej pogorszenie (25 proc.) niż polepszenie (18 proc.). Firmy, bez względu na wielkość, nieco lepiej widzą swoją przyszłą sytuację gospodarczą niż sytuację gospodarczą kraju. Jednak w porównaniu z kwietniem odsetek firm, które liczą na poprawę swojej sytuacji w najbliższych trzech miesiącach nieco spada. Najbardziej jest to widoczne wśród małych firm. W kwietniu aż 41 proc. małych firm wskazywało, że w najbliższych trzech miesiącach ich sytuacja się polepszy. W maju takich wskazań jest już tylko 25 proc.
Nadal, bez względu na wielkość i branżę (z wyjątkiem handlu), firmy częściej spodziewają się pogorszenia niż polepszenia sytuacji gospodarczej kraju. Jednak odsetek firm spodziewających się pogorszenia spada. W kwietniu aż 34 proc. średnich firm wskazywało na pogorszenie sytuacji gospodarczej kraju w najbliższych trzech miesiącach, w maju tak uważa już tylko 25 proc. Podobnie miesiąc temu 36 proc. mikrofirm przewidywało pogorszenie sytuacji gospodarczej kraju, a w maju tak uważa 24 proc.
- Spadek MIK może być wynikiem narastającej niepewności gospodarczej oraz napiętej sytuacji geopolitycznej. W II kwartale br. obserwujemy turbulencje międzynarodowe o dużej skali, w tym napięcia handlowe między USA a Chinami i Unią Europejską, związane m.in. z wprowadzeniem amerykańskich ceł, a także załamanie rozmów na linii USA-Rosja-Ukraina dotyczących zakończenia wojny w Ukrainie. Te czynniki mogły negatywnie wpłynąć na percepcję stabilności i skłonność do podejmowania decyzji inwestycyjnych – dodaje dr Katarzyna Dębkowska, kierowniczka zespołu foresightu gospodarczego.
